فرایند پیچیده خندیدن برای مغز

خنده در حقیقت یک احساس و یک نوع بیان احساسی است و با استفاده بیشتر از آن در روابط عاطفی و نزدیک می توانیم احساس رضایت و خشنودی بیشتری داشته باشیم.

خنده و خندیدن برای لذت بردن از لحظات و اوقات خوش ضروری است. ولی در مواقعی که شرایط باعث می شود ما احساس خوبی نداشته باشیم نقش خنده بسیار مهم تر می شود.

خندیدن در تعاملات اجتماعی پیامی قوی است.

خنده چیست؟

مغز در قبال هر خنده‌ای که می‌شنود مسئولیت پیچیده‌ای دارد و باید به تشخیص این بپردازد که آیا آن خنده‌محبت‌آمیز یا تمسخرآمیز است.

حال پژوهشگران آلمانی دریافته‌اند که این فرایند ادارکی در کدام بخش مغز رخ می‌دهد.

خندیدن در مجموع در تعاملات اجتماعی ما وجهه‌ای مثبت دارد. اما این تنها ظاهر قضیه است، چرا که برخی خنده‌ها از روی محبت و همبستگی روی لبان ما نقش می‌بندند و برخی دیگر از روی تمسخر.

تشخیص نوع خنده‌ها از هم، برای مغز مسئولیتی پیچیده است.

دیرک ویلدگروبر پژوهشگر آلمانی می‌گوید: خندیدن در تعاملات اجتماعی پیامی قوی است.

هنگامی که کسی لبخندی محبت‌آمیز به شما می‌زند، شما احساس می‌کنید که از جانب او پذیرفته شده‌اید.

در عوض هنگامی که قربانی خنده‌ای تمسخرآمیز می‌شوید، احساس طردشدگی به شما دست می‌دهد.

چگونگی پردازش خنده در مغز

ویلدگروبر توانسته به همراه دیگر همکارانش ثابت کند که خنده‌ای که از روی شادمانی سر داده می‌شود و خنده‌ای که از روی نیش و کنایه است و همینطور خنده‌ی کسی که قلقلکش گرفته در مغز انسان به طور متفاوت مورد پردازش قرار می‌گیرند.

در جریان این بررسی ویلدگروبر و تیم پژوهشی او برای داوطلبان انواع مختلف خنده را پخش کردند و همزمان فعالیت مغز هنگام پردازش این صداها را اندازه‌گیری کردند.

آن‌ها متوجه شدند که هنگام شنیدن خنده کسی که قلقلکش گرفته است، بخش‌هایی از مغز فعال می‌شوند که مسئول پردازش پیام‌های صوتی پیچیده هستند.

اما هنگام شنیدن خنده‌ی محبت‌آمیز و تمسخرآمیز بخش‌هایی در مغز فعال می‌شوند که مسئول تحلیل رفتار انسان‌های دیگر هستند.

اجزای خنده

خنده از دو قسمت تشکیل شده است که یکی به حالت صورت و دیگری به صدایی که تولید می شود اطلاق می شود.

وقتی ما می خندیم، مغز دستور این عمل ها را صادر می کند و اگر شدیدتر بخندیم، دستوراتی برای تکان خوردن دست ها و پاها نیز صادر می شود.

هنگام خنده 15 ماهیچه صورت به حرکت در می آیند که مهم ترین آنها مکانیزم حرکت لب های بالای شماست.

ماهیچه های حلق شما دچار انقباض می شوند و به همین علت شما دچار بریده نفس کشیدن می شوید.

گاهی اوقات در حالت های شدید خنده مجراهای اشکی شما هم وارد کار می شوند.

در حالی که شما از شدت خنده دهان خود را برای گرفتن اکسیژن بیشتر باز و بسته می کنید صورت تان هم از اشک خیس می شود و حتی رنگ چهره تان به قرمز تغییر می کند و صداهای عجیبی نیز تولید می کنید.

یکی از محققان تحقیق خود را روی صدای خنده متمرکز کرد و به این نتیجه رسید که همه خنده ها از یکی از صداهای ها-ها-ها یا هو-هو-هو پیروی می کنند و امکان ندارد فردی بتواند با ترکیب این دو صدا بخندد.

محققان معتقدند که در بدن انسان یابنده هایی وجود دارد که خنده را تشخیص می دهد و باعث ادامه یافتن آن می شود.

از نظر آنها خنده یک عکس العمل کاملاً اتوماتیک و نا خودآگاه است.

آیا فقط انسانها می خندند؟

انسان‌شناسان اغلب به‌دنبال یافتن تعریفی از «انسان» هستند.

آنان برای یافتن چنین تعریفی، باید درباره تمام انسان‌های جهان ـ از شهرنشین‌ها تا کسانی که در طبیعت بکر زندگی می‌کنندـ اطلاعات زیادی کسب کنند.

به این منظور برخی فسیل انسان‌تبارها مانند هوموارکتوس یا نئاندرتال‌ها و برخی دیگر گونه‌ها، مانند میمون‌ها را مطالعه می‌کنند تا به تعریفی قابل قبول برسند.

اما یکی از ویژگی‌هایی که انسان را از این گونه‌ها جدا می‌کند، که البته باید مورد توجه انسان‌شناسان نیز قرار گیرد، تمایل منحصر به فرد ما انسان‌ها به «خندیدن» است.

همه می‌دانیم خنده برای ما انسان‌ها خوب است؛ ما خنده را به‌عنوان لذتی در زندگی و نوعی «رهایش احساسی» تجربه می‌کنیم.

برای اینکه قادر به خندیدن باشیم، باید خود را از هرگونه احساس وابسته به عشق، نفرت، ترس یا هر حس قدرتمند دیگری جدا کنیم.

ممکن است بگویید حیوانات هم زمانی که با هم بازی می‌کنند اصواتی از حنجره خود تولید می‌کنند، اما خنده انسان همچنان منحصربه فرد و مسری است.

اگر عده‌ای بخندند، بقیه به سختی می‌توانند جلو خود را بگیرند و آنان هم به خنده می‌افتند.

خندیدن لزوما به جوک و لطیفه ربط ندارد

اگر از افراد بالغ بپرسید چه چیزهایی بیشتر از همه آنها را به خنده می اندازد در پاسخ خواهند گفت جوک و طنز. ولی این دریافت اشتباه است.

رابرت پروواین یک روانشناس از داشنگاه مریلند آمریکا این موضوع را کشف کرده که ما هنگام صحبت با دوستان خود بیش از هر وقت دیگری می خندیم.

درحقیقت امکان خندیدن ما به هر موضوع و نکته ای زمانی که در جمع دوستان هستیم ۳۰ برابر می شود.

نکته جالب این است که موضوع اکثر مکالمه های ما با دوستانمان جوک و لطیفه نیست بلکه به حرفها و یا نکته هایی می خندیم که به خودی خود ممکن است اصطلاحا بامزه و خنده دار نباشند.

در نتیجه باید گفت که در این موارد خنده و خندیدن یک شکل از ارتباط گیری است و نه یک نوع واکنش.

علم “خنده شناسی” به ما می گوید که خنده بیشتر با رفتار جمعی و گروهی ما انسانها ارتباط دارد تا با جوک و لطیفه و از طریق خندیدن ما به دیگران نشان می دهیم که به آنها علاقمندیم و آنها را درک می کنیم.

خنده و خندیدن وقت مناسب می طلبد

معمولا در مکالمات معمولی مردم به نوعی خنده خود را تنظیم می کنند تا در پایان جمله اتفاق بیافتد.

حتی کسانی که با زبان علائم ارتباط برقرار می کنند همین روش را به کار می گیرند با وجودیکه اگر بخواهند می توانند در سراسر گفتگوی “بی صدای” خود بخندند.

فواید خندیدن از نظر روانشناسان

خنده تنها شادی با خود به همراه نمی‌آورد، بلکه سلامتی هم جزوی از ارمغان‌های آن است.

نوزادان از سن دو تا شش ماهگی با بالا بردن گوشه‌های دهان یا درآوردن صدا، شروع به نشان دادن خوشحالی خود به هنگام دیدن چهره‌ای آشنا می‌کنند.

کودکان پس از طی دوران نوزادی نیز همچنان الگویی برای شادی و صمیمیت هستند. آنها در طی روز تا ۴۰۰ مرتبه می‌خندند، در حالی که بزرگسالان به طور میانگین ۱۵ تا ۲۰ بار در روز می‌خندند.

نه تنها انسان‌ها که حیوانات نیز قادر به خندیدن هستند.

اگرچه ارسطو، فیلسوف سرشناس یونانی، معتقد بود که خنده عامل تمایز میان انسان و حیوان است، اما دانشمندان بعدها دریافتند، حتی حیوانات نیز می‌توانند شادی‌شان را با قهقهه و خنده بیان کنند.

هر چند خنده آنها صدای دیگری دارد: برای مثال شامپانزه‌ها به هنگام خنده نفس‌نفس می‌زنند یا موش‌ها صدای جیغ‌ ریتمیکی از خود در‌می‌آورند.

• خندیدن فرایند سوزاندن کالری در بدن را تقویت کرده و به آن شدت می‌بخشد.
• در هنگام خندیدن انسان به طور خودکار عمیق‌تر نفس می‌کشد و به این ترتیب میزان اکسیژن بیشتری وارد خون می‌شود.
• به هنگام خنده گردش خون در قلب و سراسر اندام‌ها شدت بیشتری می‌گیرد، برای همین نیز برخی توصیه می‌کنند، صبح‌ها پس از برخواستن از خواب تا جایی که می‌توانید با قدرت بخندید.
• خنده دشمن استرس و نگرانی است. ترشح هورمون‌های استرس‌زا نظیر آدرنالین و کورتیزون به هنگام خنده شدید کاهش می‌یابد.
• خنده موجب بهبود روند درمان اندام‌های آسیب‌دیده در بدن می‌شود. به هنگام خنده شدید مقداری هورمون موسوم به هورمون‌های شادی‌آور ترشح می‌شوند که برای نمونه به روند بهبود بیماری‌هایی نظیر افسردگی یا جنون کمک می‌کنند.
• به هنگام اضطراب یا خشم، یک خنده کوتاه می‌تواند تأثیری معجزه‌آور داشته باشد، چراکه خنده موجب می‌شود افکار به سمت دیگری رانده شده و کل بدن به ناگاه سست شود.