نقشه برداری از سیستم تصمیم گیری مغز
مغز انسان مرکز دستگاه عصبی است و درون حفاظی استخوانی به نام جمجمه قرار گرفته است که به دو قسمت با نام‌های مادهٔ سفید و مادهٔ خاکستری تقسیم می‌شود.
- مغز یکی از حسّاس‌ترین و پیچیده‌ترین اعضای بدن در انسان است.
- از دید فیزیولوژی و تکاملی زیستی، کار مغز کنترل متمرکز بر روی سایر اندام‌های بدن است.
- کنترل متمرکز مغز سبب پاسخ سریع و هماهنگ به تغییرات محیط می‌شود.
پژوهشگران سوئدی در بررسی جدیدی توانستند نقشه بخشی از مغز را تهیه کنند که در تصمیم‌گیری و گسترش اعتیاد نقش دارد.
مغز یکی از حسّاس‌ترین و پیچیده‌ترین اعضای بدن در انسان است که حدود ۲۰ تا بیش از ۲۵ درصد کالری روزانه را مصرف می‌کند و بیشتر انرژی خود را از کربوهیدرات‌ها (گلوکز خون) جذب می‌کند.
به گزارش بخش سلامت :: ری را و به نقل از وبسایت رسمی موسسه کارولینسکا، پژوهشگران سوئدی موفق شده‌اند گام دیگری به سوی درک نحوه عملکرد بخشی از مغز بردارند که در تصمیم‌گیری و رشد اعتیاد در سطح مولکولی مغز نقش دارد.
بخش های تشکیل دهنده مغز
مغز یکی از حسّاس‌ترین و پیچیده‌ترین اعضای بدن در همه مهره داران و بیشتر بی‌مهرگان است که در برخی گونه‌ها ۲ درصد از وزن بدن جان‌دار را تشکیل می‌دهد.
در انسان حدود ۲۰ تا بیش از ۲۵ درصد کالری (انرژی) روزانه را مصرف می‌کند و بیشتر انرژی خود را از کربوهیدرات‌ها (گلوکز خون) جذب می‌کند و این سوخت را سریع می‌سوزاند حتّی زمانی‌که شخص در خواب است، مغز بیشتر از هر عضوی از بدن اکسیژن مصرف می‌کند.
نیمکره های مغز
مغز شامل نیمکره های مخ، مخچه و ساقه مغز است. بیشتر حجم مغز را نیمکره‌های مخ تشکیل می‌دهند. نیمکره‌های مخ باعث می‌شوند تا انسان بتواند فکر کند و حرف بزند و مسائل را حل کند.
نیمکره چپ فعالیت‌های نیمه راست بدن و نیمکره راست فعالیت‌های نیمه چپ بدن را کنترل می‌کند. اما آنها همکاری هم دارند مثلاً در موقع نگاه کردن.
هر دو نیم کره به‌طور همزمان از همه بدن اطلاعات را دریافت و پردازش می‌کنند.
هر نیم کره کارهای مخصوص به خود را نیز دارد. مثلا نیم کره چپ به توانایی استدلال و ریاضیات و نیم کره راست مخ در مهارت‌های هنری تخصص یافته‌است.
مخچه
مخچه هم مرکز برخی تعادل بدن است و با ورزش‌های مانند ژیمناستیک و بند بازی تقویت می‌شود.
ساقه مغز
بخش دیگر مغز ساقه مغز است که واصل مخ و مخچه به نخاع است.
ساقه مغز شامل سه بخش است: مغز میانی و پل مغزی و بصل النخاع. بصل النخاع در بالای نخاع است و مرکز فعالیت‌های غیرارادی بدن است و برای همین مشهور به گره حیات است. مخ شامل لوب‌های مختلفی است:
- لوب آهیانه
- لوب پیشانی
- لوب گیجگاهی
- لوب پس سری
که در هر یک از این لوب‌ها حواس مختلفی وجود دارد برای مثال لوب پیشانی: حس بویایی؛ لوب پس سری: حس بینایی؛ لوب گیجگاهی: حس شنوایی؛ لوب آهیانه: مرکز حواس پیکری مانند لامسه. همچنین مغز دارای دستگاه لیمبیک هست.
از دید فیزیولوژی و تکاملی زیستی، کار مغز کنترل متمرکز بر روی سایر اندام‌های بدن است.
مغز با تولید الگوهای فعالیت ماهیچه‌ها یا با هدایت مواد شیمیایی تراوشی که هورمون نام دارند، بدن را کنترل می‌کند. این کنترل متمرکز سبب پاسخ سریع و هماهنگ به تغییرات محیط می‌شود.
نقشه برداری از مغز
پژوهشگران “موسسه کارولینسکا” در بررسی خود روی موش‌ها، به نقشه‌برداری از سلول‌ها و بافت‌هایمغز پرداختند و توانستند شکل‌گیری بخش‌های گوناگون “جسم مخطط” یا “استریاتوم” را نشان دهند. شاید این نقشه مولکولی بتواند به درک بهتر سامانه پاداش مغز کمک کند.
استریاتوم، بخش داخلی مغز است که به تنظیم عملکردهای مرتبط با پاداش، انگیزه و عملکردهای حرکتی می‌پردازد. این بخش، نقش مهمی در تصمیم‌گیری و رشد اعتیادهای گوناگون دارد.
پژوهشگران در این پروژه، یک نقشه مولکولی سه‌بعدی از سلول‌های عصبی تهیه کردند که مواد مخدری مانند مورفین و هروئین معمولا آنها را هدف قرار می‌دهند.
آنها در این پژوهش توانستند نحوه سازماندهی سلول‌ها را در استریاتوم نشان دهند. این پژوهش، گام مهمی به سوی درک نحوه مدیریت انگیزه و اعتیاد در مغز به شمار می‌رود.
پژوهشگران در این بررسی، یک کد مولکولی را توصیف کرده‌اند که می‌توان از آن برای تقسیم کردن “استریاتوم” به بخش‌های کوچک‌تر استفاده کرد.
“کنستانتینوس ملتیس”، استادیار بخش علوم اعصاب موسسه کارولینسکا و نویسنده ارشد این پژوهش گفت: نقشه ما، پایه‌ای را برای درک جدیدی از شبکه تصمیم‌گیری مغز شکل می‌دهد و شاید بتواند به درک فرآیندها و اثرات سامانه پاداش و اثر مواد مخدر گوناگون در این شبکه منجر شود.
پژوهشگران برای یافتن این کد مولکولی، از توالی آر ان ای استفاده کردند.
این روش، برای بررسی تفاوت‌های کوچک در سلول‌های انفرادی و نقشه‌برداری از بیان ژن در استریاتوم به کار می‌رود.
نتایج این بررسی نخستین شواهد را در مورد کدهای مولکولی ارائه می‌دهند که استریاتوم را در سه سطح اصلی طبقه‌بندی می‌کنند.
ملتیس افزود: ممکن است ما با کمک این دانش جدید بتوانیم عملکرد سلول‌های عصبی متفاوت را در بخش‌های مولکولی گوناگون ارزیابی کنیم.
این نخستین گام برای توضیح دقیق نقش شبکه مغز در تصمیم‌گیری و اعتیاد به شمار می‌رود.
پژوهشگران باور دارند که شاید این پژوهش بتواند به ابداع روش‌های درمانی جدید بر مبنای درک مکانیکی شبکه مغز کمک کند.
↓به کانال تلگرام و پیج اینستاگرام ری را بپیوندید↓
