فشار خون به چه معناست؟

فشار خون یکی از علائم حیاتی است که همراه با تعداد تنفس، ضربان قلب، اشباع اکسیژن و درجه حرارت بدن اندازه گیری می شود.

برای آنکه خون بتواند در عروق قلبی به جریان در آید، نیاز به فشار مناسبی دارد.

فشار خون چیست؟

سرخرگ ها خون را از قلب به دیگر نقاط بدن می‌رسانند.

برای آنکه خون بتواند در این عروق به جریان در آید، نیاز به فشار مناسبی دارد.

این فشار جریان خون در سرخرگ های بدن یعنی فشاری که در هر انقباض عضله قلب در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد می شود، فشار خون نام دارد.

هنگامی که سرخرگ های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک، نیز باریکتر شوند، فشاردر رگها بالا می رود.

قلب همانند یک پمپ با انقباض و استراحت خود، خون را به داخل عروق می‌فرستد. در زمان های مختلف مراحل این پمپاژ، فشار در سرخرگ ها تغییر می کند.

بالاترین میزان فشار ، ” سیستولیک” است که به هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب می‌شود تا خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد.

کمترین میزان ، ” دیاستولیک” است که فشار بین ضربانهای قلب محسوب می‌شود و مربوط به زمانی است که قلب در حالت استراحت است.

فشار خون بر حسب میلیمتر جیوه (mmhg) اندازه گیری می شود.

میزان فشار خون بر پایه دو عدد نشان داده می : اولین عدد مربوط به فشار سیستولیک یا ماکزیمم و دومی مربوط به فشار دیاستولیک یا مینیمم است.

معمولا یک فشار خون متعادل زیر mmhg 85/140 است. (140 فشار سیستولیک و 85 فشار دیاستولیک).

اگر فردی دچار بیماری دیابت باشد، فشار خون وی باید کمتر از mmhg 80/130 باشد.

افت فشار چیست؟

میزان فشاری که به یک بیماری ثانویه ایجاد می شود افت فشار خون یا فشار خون پایین نام دارد.

فشار دیاستولیک

فشار دیاستولیک، فشار در شریان ها در زمانی است که قلب بین دو ضربان استراحت می کند.

این زمانی است که قلب از خون و اکسیژن پر می شود. فشار خون دیاستولیک نرمال پایین تر از ۸۰ میلیمتر جیوه است. ۹۰ یا بالاتر از آن حاکی از بالا بودن آن می باشد.

فشار سیستولیک

هنگامی که قلب شما می زند، خون را از طریق شریان ها به بقیه ی بدن می رساند.

این نیرو بر روی آن رگ های خونی فشار وارد می کند که فشار سیستولیک است که بطور طبیعی زیر ۱۲۰ میلیمتر جیوه است.

فشار بالا چیست؟

فشاری که به طور مداوم بالا باشد فشارخون بالا نام دارد.

هر دو دارای علل بسیاری هستند و ممکن است شروع ناگهانی داشته و یا طولانی مدت باشند که یک عامل خطرساز برای بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه است.

فشارخون بالای بلند مدت اغلب به دلیل نظارت کم و عدم وجود علائم ناشناخته باقی می ماند.

در هر ضربان قلب، فشار خون بین فشار حداکثر (سیستولیک) و حداقل (دیاستولیک) متفاوت است و عمدتا به پمپاژ قلب وابسته است.

سرعت جریان خون وابسته به هر دو فشارخون و مقاومت در برابر جریان توسط رگ های خونی می باشد و در طول کل گردش خون زمانی که خون از قلب به سمت شریان ها و مویرگ ها حرکت می کند کم می شود.

جاذبه فشارخون را از طریق نیروهای هیدرواستاتیک (به عنوان مثال، در طول ایستاده) تحت تاثیر می گذارد.

هم‌ چنین دیواره های ورید ها، تنفس، و پمپاژ از انقباض عضلات اسکلتی نیز فشارخون را در ورید را تحت تاثیر قرار می دهند.

علائم و نشانه ها

علائمی که معمولا در فشار خون بالا دیده می شوند شامل سردرد، حالت تهوع، استفراغ، تاری دید یا دوربینی، خونریزی بینی، تپش قلب یا ضربان نامنظم، مشکل تنفسی هستند.

علائم فشار خون بالا عموما محدود هستند و گاهی هیچ نشانه‌ای از این بیماری در فرد دیده نمی‌شود.

خیلی از افراد بدون آنکه اطلاعی از آن داشته باشند، سال‌ها دچار این بیماری هستند و اگر کنترل نشود، به سرخرگ‌ها آسیب می‌رساند و همچنین عاملی خطرناک برای بروز سکته قلبی و مغزی و بیماری های قلبی و عروقی است.

دو دسته بندی اصلی در فشار خون بالا وجود دارند: پُرفشاری خون ثانویه (بدلیل وجود یک بیماری دیگر) و پُرفشاری خون اولیه (به مرور زمان و بر اثر عوامل ارثی).

معمولا تنها راه تشخیص این بیماری، آزمایش خون است.

عوامل ایجاد فشار خون بالا

عوامل موثر در ایجاد فشار خون بالا را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:

• سن
• جنس
• وراثت
• چاقی و اضافه وزن
• رژیم غذایی
• دیابت
• کم‌تحرکی
• عوامل اجتماعی و روانی
• دخانیات

حتی نژاد هم در فشار خون بالا موثر است. سفید پوستان نسبت به بقیه بیشتر به فشار خون بالا مبتلا می شوند.

روش تشخیص

میزان فشار خون:  فشار خون در چند نوبت و در شرایط استاندارد اندازه گیری می شود.

عکس قفسه سینه : ممکن است علائم نارسایی قلبی و بزرگ شدن قلب را نشان دهد.

نوار قلب : ممکن است بزرگی بطن چپ یا کم خونی موضعی (ایسکمی) را نشان دهد.

آزمایش خون : اوره و الکترولیتها برای بررسی عملکرد کلیه و همچنین چربی و قند خون.

آزمایش ادرار : برای یافتن بیماری کلیوی.

روشهای پیشگیری

وزنتان را کنترل کنید: اگر اضافه ‌وزن دارید، رژیم بگیرید. کم کردن حتی یک کیلوگرم از وزنتان هم مفید است.

مرتب ورزش کنید: 30 دقیقه ورزش در هر روز بهترین راه مبارزه با پرفشاری خون است.

مصرف روزانه نمک را کم کنید: سدیم علاوه بر نمک در بسیاری از غذاهای بسته‌بندی ‌شده، نوشیدنی های گازدار، جوش شیرین و بعضی شربت معده‌ها وجود دارد.

کنترل فشار خون : اگر سابقه‌ خانوادگی‌ فشار خون‌ بالا وجود داشته‌ باشد، فشار خون‌ باید مرتباً کنترل‌ شود.

اگر فشار خون‌ بالا زود تشخیص‌ داده‌ شود، تغییر رژیم‌ غذایی، ورزش‌، کنترل‌ استرس‌، ترک‌ دخانیات، ننوشیدن‌ الکل، و دارو معمولاً باعث‌ پیشگیری‌ از بروز عوارض‌ می‌شود.