داروی فاویپیراویر ( آویگان ) چیست؟

فاویپیراویر که با اسامی T-705، آویگان، یا فاویلاویر هم شناخته می‌شود یک داروی ضد ویروسی است که توسط شرکت «تویاما کمیکال» (وابسته به گروه فوجی فیلم) ژاپن با فعالیت بر علیه بسیاری از ویروس‌ها RNA تولید می‌شود.

همچون برخی داروهای ضد ویروس آزمایشی نظیر T-1105 و T-1106، این دارو نیز مشتقی از پیرازین‌کربوکسامید است.

به گزارش بخش سلامت سایت :: ری را، در آزمایش‌هایی که بر روی حیوانات انجام شده‌است، داروی آویگان علیه ارتومیکسوویریده، ویروس نیل غربی، تب زرد، تب برفکی، فلاوی‌ویروس، آرناویروس، آلفاویروس مؤثر است.

این دارو علیه انتروویروس‌ها و تب دره ریفت هم فعال است، اما تأثیر محدودی بر روی ویروس زیکا دارد و اثر آن کمتر از داروهایی نظیر MK-608 است.

مکانیسم عمل فاویپیراویر چگونه است؟

مکانیسم عمل این دارو، مهار انتخابی آنزیم RNA پلی‌مراز وابسته به RNA در ویروس است.

بر پایهٔ پژوهش‌های دیگر، ممکن است این دارو سبب جهش از نوع جایگزینی متقاطع در RNA گردد و در نتیجه نوعی از ویروس به‌وجود می‌آید که قابلیت زنده‌ماندن ندارد.

فاویپیراویر که به صورت خوراکی و تزریقی در دسترس است، یک پیش‌دارو است که در بدن به شکل فعال خود «فاویپیراویر ریبوفورانوزیل-۵’-تری‌فسفات» (favipiravir-RTP) مبدل می‌شود.

آنزیم هیپوگزانتین-گوانین فسفوریبوزیل‌ترانسفراز در فعال کردن این پیش‌دارو نقش مهمی دارد. فاویپیراویر RNA و DNA پستانداران را مهار نمی‌کند و اثر سمی بر روی آنها ندارد.

در سال ۲۰۱۴ میلادی، این دارو در ژاپن جهت ذخیره‌سازی و انبار در هنگام دنیاگیری آنفلوانزا تصویب شد؛ اما این دارو در سلول‌های مجاری تنفسی انسان عملکردی از خود نشان نمی‌دهد و در نتیجه در مورد اثربخشی آن علیه آنفلوانزا تردید وجود دارد.

این دارو اثر محدودی بر هاری دارد و به‌طور آزمایشی بر روی برخی افراد مبتلا به این ویروس استفاده شده‌است.

در فوریهٔ ۲۰۲۰، فاویپیراویر در کشور چین برای درمان بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ مورد مطالعه قرار گرفت. در ۱۷ مارس ۲۰۲۰ مقامات چینی مدعی شدند که این دارو در درمان بیماری COVID-19  در ووهان و شنژن مؤثر بوده‌است.

فاویپیراویر کشف شده توسط Toyama Chemical Co. Ltd. در ژاپن ، یک آنالوگ پیرازین اصلاح شده است که در ابتدا برای موارد درمانی در موارد مقاوم به آنفلوانزا تأیید شد.

آنتی ویروس آنزیم های RNA وابسته به RNA) RdRp) را هدف قرار می دهد ، که برای رونویسی و تکثیر ژنوم ویروسی ضروری هستند.

نه تنها آویگان باعث تکثیر آنفولانزای A و B نمی شود بلکه این دارو نوید درمانی آنفولانزای مرغی را نشان داده است و ممکن است گزینه ای جایگزین برای انواع آنفلوانزا باشد که در برابر مهار کننده های نورآمینیداز مقاوم هستند.

فاویپیراویر برای درمان پاتوژن های تهدید کننده زندگی مانند ویروس ابولا ، ویروس لاسا و اکنون کرونا مورد بررسی قرار گرفته است.

عوارض جانبی

براساس مطالعات سمیت تک دوز ، مقدار کشندگی فاویپیراویر خوراکی و داخل وریدی در موش ها> 2000 میلی گرم بر کیلوگرم تخمین زده می شود ، در حالی که دوز کشنده در سگ ها و میمون ها> 1000 میلی گرم در کیلوگرم است.

عوارض مصرف بیش از حد دوز داروی فاویپیراویر، کاهش وزن بدن ، استفراغ و کاهش فعالیت حرکتی بدن است.

در مطالعات تکرار دوز سمیت در سگ ، موش و میمون ، یافته های قابل توجه پس از تجویز فاویپیراویر خوراکی شامل موارد زیر است:

اثرات سوء بر بافت های خون ساز مانند کاهش تولید گلبول های قرمز (RBC) و افزایش پارامترهای عملکرد کبد مانند آسپارتات آمینوترانسفراز ( AST) ، فسفاتاز قلیایی (ALP) ، آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و بیلی روبین کل ، و افزایش خلاء در سلولهای کبدی است.

فاویپیراویر به عنوان تراتوژن شناخته می شود. بنابراین ، در صورت تأیید یا مشکوک بودن به حاملگی ، از مصرف فاویپیراویر خودداری شود.

اطلاعات سمی مربوط به فاویپیراویر در انسان به راحتی در دسترس نیست.